Յավեր Ջամալով. «Ադրբեջանը հարվածային անօդաչուներ է մշակում»

A
A+
A-

Բաքու-ԱՊԱ: Պաշտպանական արդյունաբերության նախարար Յավեր Ջամալովի հետ հարցազրույցը։

— Ադրբեջանը զենք ներկրող երկրից վերածվել է արտահանող երկրի։ Եթե գաղտնիք չէ, Դուք ի՞նչ կարող եք ասել Ադրբեջանի սպառազինության արտահանման պայմանագրերի ընդհանուր զամբյուղի մասին։

—Ինչպես գիտեք, Ադրբեջանի պաշտպանական արդյունաբերության նախարարությունը ստեղծվել է 12 տարի առաջ։ Պետության ղեկավարի աջակցությամբ և ղեկավարության ներքո՝ նախարարության ստեղծման օրվանից համաշխարհային առաջատար ընկերությունների տեխնոլոգիաները ներկրվել են Ադրբեջան, սկսվել է ժամանակակից միջազգային չափանիշներին համապատասխանող զենքի արտադրությունը։ Այսօր արտադրվում է 1200 տեսակի արտադրանք։ Պաշտպանության նախարարության, Ներքին զորքերի, Սահմանապահ զորքերի ապահովման հետ մեկտեղ, մենք սկսել ենք շուրջ 10 պետությունների համապատասխան կառույցներին արտահանումը։ Այսօրվա դրությամբ, մեր կողմից կնքված պայմանագրերի ընդհանուր ծավալը կազմում է մոտ 101 միլիոն դոլար։

57 միլիոնը բաժին է ընկնում գործող պայմանագրերին, կան այդ պետությունների համապատասխան կառույցների երաշխիքն այն մասին, որ նրանք կգնեն մեր զենքը ու զինամթերքը։ Մնացած 44 միլիոնի զենքի և զինամթերքի հավաստագրերը պատրաստ կլինեն մոտակա օրերին։ Միջազգային ցուցահանդեսներին մեր մասնակցության էությունը կայանում է նրանում, որպեսզի բարձրացնել մեր արտահանման հնարավորությունները։ Մենք արդեն մասնակցել են Թուրքիայում տենդերներին։ Տենդերի ծավալը, որը մենք ոչ վաղուց շահել ենք՝ կազմում է 9 մլն դոլար։ Մենք ձգտում ենք մասնակցել ոչ միայն Թուրքիայում, այլ նաև աշխարհի մյուս երկրներում տենդերներին։ Դա նույնպես պայմաններ է ստեղծում մեր արտահանման հնարավորոթյունների բարձրացման համար։ Մենք շարունակում ենք արտահանման ավելացման ուղղությամբ աշխատանքը։

— Ադրբեջանը ո՞ր երկրներ է կայուն արտահանում սպառազինություն։

— Ընդհանրապես, կարող եմ ասել, որ մենք սպառազինությունը արտահանում ենք Ամերիկայի, Աֆրիկայի ու Եվրոպայի երկրների ընկերություններին։ Չեմ ուզում անվանել կոնկրետ երկրներ, ես ասում եմ ընդհանուր առմամբ աշխարհամասերի մասին։

— Վերջին տարիներին Ադրբեջանի պաշտպանական արդյունաբերության նվաճումներից մեկըն է հանդիսանում՝ անօդաչու թռչող սարքերի նախագծման և արտադրության սկիզբը։ Ի՞նչ կարող եք ասել այդ ուղղությամբ աշխատանքի մասին։

— Մենք արդեն հասել ենք լավ արդյունքների։ Այժմ, հետախուզական անօդաչուներից բացի, մենք կարտադրենք կոմուլյատիվ մարտագլխիկներով անօդաչուներ։ Այդ սարքավորումները մեզ հնարավորություն կտան հետախուզություն անցկացնել, ինչպես նաև ցանկացած պահի ոչնչացնել հակառակորդի ապաստարանը, տեխնիկան, կենդանի ուժը։

—Բանակը ե՞րբ կարող է դրանք ընդունել սպառազինության մեջ։

— Մեր բանակը արդեն սպառազինության մեջ ունի «Зербе» («Հարված») առաջին սարքավուրումները։ Մեր առաջին սարքերը ի վիճակի են հետախուզություն անցկացնել և ոչնչացնել թեթև տեխնիկան և կենդանի ուժը։ Կոմուլյատիվ մարտագլխիկներով անօդաչուների արտադրությունը մենք կսկսենք 3-4 ամիս հետո։

— Դատելով սպառազինության մատակարարումների վիճակագրությամբ՝ մասնավորապես Ռուսաստանում, ավելի վաղ կարելի էր նկատել, որ Ադրբեջանը հանդիսանում է այդ երկրի համար զենքի կարևոր ներմուծողներից մեկը։ Ձեր խոսքերից մենք այնպես ենք հասկանում, որ Ադրբեջանը ժամանակի ընթացքում զենք ներմուծող երկրից կարող է վերածվել արտահանող երկրի։

—Առաջին հերթին մենք կատարում ենք պետակա պատվերների ծրագիրը։ Պետպատվերները ձևավորվում են՝ Պնախարարության, Ներքին զորքերի, Սահմանապահ զորքերի և մյուս կառույցների պատվերների հիման վրա և այնուհետև հաստատվում են Նախարարների կաբինետի կողմից։ Ներքին պահանջարկի բավարարումից հետո, մենք աշխատում ենք արտահանման ուղղությամբ։

— Այսօր Դուք հանդիպել եք Թուրքիայի ազգային պաշտպանության նախարարի հետ։ Մեզ հաջողվել է իմանալ, որ այսօր դուք պայմանագիր կկնքեք ASELSAN-ի հետ …

— Մենք ASELSAN-ի հետ համաձայնեցրել ենք չորս ծրագրի իրագործումը։ Հավանաբար այսօր պայմանավորվածությունների վերաբերյալ արձանագրություններ կստորագրվեն։

— Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև զենքի ձեռք բերման ոլորտում համագործակցության մասին ինչպիսի՞ կոնկրետ պայմանագրեր են ստորագրվել։

— Ինչպես հայտնի է, Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև գործում է Բարձր մակարդակի ռազմավարական համագործակցության խորհուրդը։ Բացի դրանից, մեր ուժային կառույցների և Թուրքիայի ուժային կառույցների միջև ռազմատեխնիկական երկխոսություն է անցկացվում։ Այդ երկխոսությանը մասնակցում են պաշտպանական արդյունաբերության ներկայացուցիչները։ Այդ նիստերի ժամանակ քննարկվում են ստեղծված իրավիճակը և հեռանկարները։

2009 թ. սկսած, մենք համատեղ արտադրում ենք 5 տեսակի ատրճանակ, ASELSAN ընկերության հետ ստորագրվել է՝ գիշերային տեսողության սարքերի համատեղ արտադրության մասին արձանագրությունը, այդ ուղղությամբ աշխատանքը շարունակվում է։ Այսօր, ի լրացում դրան, կստորագրվեն ևս 4 նախագծերի իրագործման մասին արձանագրությունները։ Բացի դրանից, Թուրքիայի մեքենաշինության և քիմիական արդյունաբերության ընկերության հետ համատեղ, մենք արտադրում ենք ինքնաձիգներ։ Մեր նախարարության ստեղծումից հետո, մենք Թուրքիայի համապատասխան ընկերություններից ձեռք ենք բերել 130 միլիոն դոլարի հումք և պատրաստի արտադրանք, ինչը ապացուցում է երկու եղբայրական երկրների միջև հարաբերությունների բարձր մակարդակը։

—Այդ եղբայրական հարաբերություններով ավելի շատ մտահոգված է Հայաստանը, որը փորձում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի միջև համագործակցությունը ներկայացնել, որպես «ապակառուցողական» …

—Թուրքիայի հետ անցկացվող համատեղ զորավարժությունները, անշուշտ, մեսիջ են հանդիսանում Հայաստանին։ Բերեմ մեկ օրինակ. Շանը հարցնում են՝ դու ինչու՞ ես հաչում։ Նա պատասխանում է՝ վախեցնում եմ։ Հարցնում են՝ իսկ այդ դեպքում ինչու՞ է պոչդ դողում։ Շունը պատասխանում է, որ վախենում է։ Այժմ Հայաստանը գտնվում է նման վիճակում։